New York en het geheim van de grap | blog Jaap Vriend

Wat? Er komen echte New Yorkers de zaal binnenlopen: 70 stuks tel ik er in de kleine zaal van de beroemde Gotham Comedy Club op Manhattan. En ik moet zo op! Hoe was ik hier ook alweer terecht gekomen?

In mijn lezingen en theatercolleges ben ik altijd op zoek naar de combinatie van leerzaam & leuk. Volop zoek ik de grap, want mensen aan het lachen krijgen is een van de mooiste dingen die er is. Daarnaast helpt het mensen om beter te blijven luisteren en dingen te onthouden. In mijn zoektocht naar het geheim van de grap stuitte ik op het boek Mastering Stand-up Comedy van de zeventigplusser Stephen Rosenfield.

Nooit van gehoord, maar in Amerika blijkt hij een fenomeen. Helder zet hij in zijn boek de techniek van een goede kwinkslag uiteen. Ik lees bijvoorbeeld geboeid dat hoe korter de aanloop naar de punchline is, hoe groter de kans is dat mensen lachen. (Denk eens aan Herman Finkers brief aan zijn zwangere buurvrouw: Sorry!) Ook lees ik dat als je een grap maakt, je heel goed moet weten met wat voor emotie je de clou moet uitspreken. Iets wat ik als autodidact al soms doe, maar niet met voorbedachten rade. Ik probeer deze twee technieken meteen uit in mijn Engelstalige theatershow over Amsterdam. En het is ongelooflijk, maar mensen lachen plots twee keer zo hard!

Het blijkt dat Rosenfield ook cursussen geeft in New York en tsja, daar moet ik nu gewoon heen. Twee maanden later zit ik tegenover de man himself aan zijn bureaustoel in hartje Manhattan. Hij is vriendelijk, maar schrapt genadeloos de helft van het materiaal dat ik als huiswerk maakte. Not funny, luidt het vernietigende oordeel. Met de andere helft gaan we aan de slag. Verbluft hoor ik hoe hij in korte tijd een paar prachtige oneliners uit zijn mouw schudt. Later oefen ik die voor de andere cursisten en ze werken! Zij gaan ook met sprongen vooruit, en als ik er goed over nadenk hoor je bij hen natuurlijk de hand van de meester. Ze hebben allemaal net als ik twee privésessies gehad en
lachen we met zijn allen niet steeds harder om zijn grappen?

Misschien komen die 70 mensen in de Gotham Comedy Club komen wel luisteren naar wat die Rosenfield zijn cursisten nu weer heeft geleerd. Maar een goede tekst is één ding, het optreden is natuurlijk weer wat anders. We leerden op de cursus dat je pas echt goed weet of een grap werkt als je het een paar keer hebt getest op betaald publiek (nee, familie en vrienden tellen niet mee).

Vanavond is dus mijn vuurdoop op Manhattan. En godzijdank het publiek lacht meerde malen! Een onvergetelijke ervaring. Maar oordeelt u vooral zelf over die vijf minuten waar ik een hele week naar toewerkte in die prachtige stad. De cursus eindigt lekker Amerikaans: ik onderteken een contract waarin staat dat ik niet meer dan twee geheimen van de grap in Nederland mag openbaren. “Anders stuur ik Michael Cohen nog even op je af,” knipoogt Rosenfield vriendelijk.