Sander Duivestein

Met de introductie van de smartphone en de tablet is onze maatschappij in een stroomversnelling geraakt: van lineair naar exponentieel. Informatie nemen we realtime en 24/7 tot ons. We kunnen niet meer zonder. Iedereen is verslaafd aan informatie. We willen voortdurend gestoord worden door een smsje, een whatsappje, een facebook bericht of een tweet. Twitter, Facebook, Google en Snapchat controleren onze data en zijn de moderne drugsdealers van onze digitale consumptiemaatschappij. En we staan nog maar aan het begin: kunstmatige intelligentie, virtuele realiteit, CGI influencers, 3D printing, brain interfaces, bitcoin & blockchain, robots, big data, privacy en het Internet of Things. Allemaal technologieën die nu een exponentiële groeicurve doormaken en in elkaar overvloeien. Ze versterken elkaar en vormen een perfecte digitale storm die met verwoestend effect over het bedrijfsleven raast. Al deze nieuwe technologieën laten een blijvende impact achter op de manier waarop wij samenwerken en de wereld fysiek organiseren. Niet langer denken in termen van silo’s en kennis binnen bedrijfsmuren borgen, maar juist de samenwerking extern op zoeken om kennis te delen en van elkaar te leren. De toekomst is daarmee het tegenovergestelde van verleden: we gaan van centraal gestuurd naar decentraal georganiseerd. Geen wonder dat de levensduur van bedrijven in een razendsnel tempo afneemt. Bedrijven kunnen dit moordende tempo niet aan. Bedrijven proberen immers het probleem in stand te houden waarvoor ze zelf ooit de oplossing waren. Terwijl bedrijven juist nu nieuwe technologie moeten adopteren teneinde zichzelf te veranderen. Immers het is Digitaal Darwinisme, verander of verdwijn! Wat is de impact van deze digitale transformatie op mens, bedrijf en maatschappij? In een razendsnel tempo laat toekomstverkenner Sander Duivestein zien welke trends “hot” zijn en en welke “not” en waar kansen en bedreigingen liggen voor de nabije toekomst.

Trouwen met een avatar, reclamecampagnes met virtuele sterren en concerten van hologrammen. Het fenomeen van virtuele beroemdheden en digitale mensen is niet nieuw. In de jaren negentig werd de MTV-generatie al geconfronteerd met Max Headroom. Meerdere digitale karakters weten inmiddels met hun talenten miljoenen mensen te bereiken. Zo heeft de volledig geanimeerde band Gorillaz, bestaande uit vier cartoonkarakters, al een Grammy Award gewonnen, heeft Terre des Hommes in haar strijd tegen kinderuitbuiting met het digitale lokmeisje Sweetie duizenden websekstoeristen opgespoord en heeft CGI Influencer Lil Miquela inmiddels meer dan 1,5 miljoen volgers op Instagram. In het huidige Post-Truth tijdperk hebben we allemaal de instrumenten binnen handbereik om avatars van onszelf en van anderen te creëren. Met DeepFakes kunnen we gezichten van beroemdheden op de lichamen van pornosterren plakken, met Lyrebird kunnen we onze stem klonen. We creëren zodoende een hyperrealiteit waarin wat echt is en wat niet dwars door elkaar heenlopen. Hoe weten we straks nog wat authentiek is en wat niet? Wat gebeurt er met mensen, bedrijven en onze maatschappij als de grenzen tussen de fysieke werkelijkheid en de digitale realiteit vervagen?

Vertrouwen in bedrijven, overheidsinstanties en merken heeft een historisch dieptepunt bereikt. Diverse kopstukken zijn in de afgelopen jaren van hun voetstuk gevallen: sjoemelsoftware van Volkswagen, omkoopschandalen bij de Fifa, Brexit, kindermisbruik binnen de kerk, het massaal hacken van creditcardgegevens bij Equifax en Yahoo, #MeToo, de Paradise Papers en aan het eind van 2018 de opstand van Les Gilets Jaunes tegen de elite. Tegelijkertijd zien we dat steeds meer mensen blindelings vertrouwen op hetgeen algortimes ons voorschotelen. We stappen in een wildvreemde auto, waarvan we de chauffeur niet kennen, omdat de algoritmes van Uber hem hoog scoren. We nodigen onbekende mensen uit om te overnachten in onze slaapkamer, omdat de algoritmes van Airbnb de reputatie van deze gasten garandeert. We vinden onze levenspartner via een swipe van onze vingers, omdat de kunstmatige intelligentie van Tinder deze persoon matcht op onze voorkeuren en we maken bitcoins naar elkaar over zonder de tussenkomst van vertrouwde tussenpartijen. We bewegen van centraal gestuurde organisaties naar decentraal georganiseerde netwerken, waarin geavanceerde kunstmatige intelligentie onze diepste behoeften en verlangens kent en daar middels de menselijke maat op inspeelt. Wat betekent deze transitie voor mensen, bedrijven en overheden? Kunnen we blindelings vertrouwen op de algoritmes of zijn ze bevooroordeeld? Wat betekent het als toegang belangrijker is dan eigendom? Hoe ziet onze economie eruit wanneer onze digitale reputatie het nieuwe wisselgeld is?

Sociologen zijn het er over eens: generaties worden gemaakt tijdens de zogenaamde “vormende jaren”. Dat speelt zich af tussen het 10e en 25e levensjaar. Gebeurtenissen komen dan extra hard binnen. De frontale cortex is nog volop in ontwikkeling. Het prikkelcentrum heeft het leven in de greep. In die vormende jaren ontwikkelen kinderen zich tegenwoordig op twee manieren: fysiek en digitaal tegelijkertijd. Zij kennen geen tijdperk zonder internet. Ook heeft het begrip “digitale transformatie” voor hen totaal geen betekenis. Zij zijn altijd online geweest, zij zijn als het ware “onlife”. Internet is een post-modernistische snoepwinkel waarbinnen iedere realiteit te verwezenlijken is, maar het is ook een plek waar morele mist hangt en ze zelf de gedragsregels moeten uitvinden. Het is bovenal de eerste generatie die al een business-impact heeft voordat hun carrie?re daadwerkelijk is begonnen. Ze groeien op als ‘influencers’ en ze experimenteren met nieuwe media, zoals Mukbang, ASMR en eSports. Zij zijn de makers van onze toekomst en de nieuwe medewerkers van uw bedrijf. Wat kunnen wij leren van deze nieuwe generatie