Geen Cappuccino na elf

Nederland en Italië, twee Europese landen met een rijke historie en een kleurrijke culturele identiteit staan vaak tegenover elkaar als het gaat om tradities, gebruiken en dagelijkse gewoonten. Donatello Piras, een expert op het gebied van Communicatie, Italië en de maker van de populaire Italië podcast, neemt ons mee op een fascinerende reis door deze culturen tijdens zijn lezing "Geen Cappuccino na 11 uur."

Eetcultuur: lang tafelen versus snelle hap

Een van de meest in het oog springende verschillen is de omgang met eten. De Italiaanse eetcultuur kenmerkt zich door een verscheidenheid aan gerechten met verse ingrediënten en de kunst van het samen tafelen. Nederland daarentegen, hanteert een praktische benadering van eten, met een voorliefde voor eenvoudige lunchgerechten en street food, zoals friet en kroketten. Deze verschillen worden extra duidelijk als je kijkt naar verjaardagen of andere feesten. Waar Nederlanders vooral samenkomen met drank en snacks, zoals de oer-Hollandse bitterbal, staat in Italië het avondeten centraal met traditionele gerechten, zoals lasagne en grootmoeders pasta. Als je in Nederland wordt uitgenodigd voor een ‘borrel’ staat ook daadwerkelijk juist die ‘borrel’ centraal, het eten is bijzaak. Krijg je in Italië een uitnodiging voor een aperitivo, zorg dan dat je niet te zwaar geluncht hebt van tevoren, want ook bij een aperitivo is het eten net zo belangrijk als de drank. Dit wordt vanzelf wel duidelijk als je de uitbreide tafel vol lekkernijen ziet. En, hoe zit het met die cappuccino na 11 uur? Is dat feit of fabel?

Taal en communicatie: meer dan woorden alleen

Het verschil in Engelse taalvaardigheid is een van de meest opmerkelijke contrasten. Nederland staat bekend om zijn hoge niveau van Engelse beheersing, een reflectie van de nadruk op talenonderwijs en de alomtegenwoordigheid van Engels in media en entertainment. In Italië is dat heel anders. Dat ligt niet aan het gebrek aan de liefde voor talen. Het landschap van dialecten en officiële talen is in Italië zelfs meer divers dan in Nederland, maar er wordt simpelweg weinig Engels gesproken en in het Italiaans eindigen zinnen zelden op een medeklinker. Dat maakt het voor de Italianen dus ook lastiger om Engelse woorden goed uit te spreken. Er is meer waarom Nederland heel hoog staat en Italië iets lager in de ranking van Engelse taalbeheersing wereldwijd. Hoe ga je daarmee om als je in een internationaal team zit?

Zakelijke cultuur: formaliteit versus egalitarisme

Piras vertelt onder meer over zijn eigen ervaringen als werknemer bij KLM rond de tijd van 9/11 en de fusiegesprekken met Alitalia. Hij geeft een inkijk in de redenen waarom Italianen de neiging hebben om persoonlijk contact te waarderen boven onpersoonlijke communicatie, zoals e-mail, iets dat in Nederland juist als efficiënt en to the point wordt beschouwd. Deze verschillen zijn verankerd in Hofstede's culturele dimensies, waarbij Italië een hogere score op machtsafstand heeft, wat duidt op meer hiërarchie en formaliteit, tegenover Nederlands lagere score, wat wijst op een egalitair en informeel zakelijk milieu. Juist door de culturele dimensies te behandelen en naast de historische en demografische kenmerken te leggen, krijg je een treffend inzicht in het functioneren van zowel Nederland als Italië.

Anekdoten en oplossingen: het persoonlijke is zakelijk

Piras verlevendigt zijn lezing met anekdotes van zijn eigen bruiloft in Italië tot zijn tijd als werknemer in de toeristensector in Noord-Italië. Hij geeft inzicht in hoe misverstanden kunnen worden voorkomen door te luisteren en het belang van persoonlijke relaties in de Italiaanse zakenwereld te erkennen. Hij illustreert dit met diverse voorbeelden van Nederlandse bedrijven die werken met Italianen en tips van diverse managers.

Samenwerking: vier gemeenschappelijke successen

Ter afsluiting benadrukt Piras de successen van Nederlands-Italiaanse samenwerkingen, zoals in de EU-politiek tussen Rutte en Meloni, bij de NAVO en ESA en in de architectuur en engineering evenals in de Agri. Deze voorbeelden laten zien dat, ondanks grote verschillen, beide landen veel gemeen hebben. Gemeenschappelijke doelen zijn een voorwaarde voor een goede relatie. Succesvolle samenwerkingen zijn goed mogelijk wanneer zowel de Italianen als de Nederlanders de tijd nemen om elkaars culturen te begrijpen en te waarderen. Sterker nog: Nederlanders zijn vaak de favoriete collega’s van menig Italiaan.

In "Geen Cappuccino na 11 uur" neemt Donatello Piras je mee op een ontdekkingsreis die meer biedt dan alleen culturele inzichten. Het is een uitnodiging om verder te kijken dan onze vooroordelen en te zoeken naar diepere verbindingen en wederzijds begrip, waardoor we de vruchten van internationale samenwerking en diversiteit kunnen plukken. Anno 2024 een must voor ieder team dat zakendoet met Italië, want culturele verschillen zijn er, maar ze mogen geen obstakel vormen om succesvol met elkaar om te gaan.